MGlab&Advies legt zich toe op de analyse van de darmflora. Deze testen worden niet vergoed door de zorgverzekeraar, maar kunnen door de arts op kosten van de patiënt worden aangevraagd. De bacteriën die zuurstof verdragen (aëroob) worden gekweekt. De aantallen van de anaerobe bacteriën worden door middel een DNA-technieken (FISH) bepaald.

Microflora

De dikke darm is bevolkt met 100 biljoen (1•10¹⁴) gunstige bacteriën, die samen 1 tot 1.5 kilogram wegen en als het ware een orgaan vormen. De darmbacteriën produceren vitaminen, maken giftige stoffen onschadelijk en vormen een onmisbare barrière tegen de buitenwereld. De microbiota spelen een essentiële rol in onze gezondheid en immuniteit. Darmbacteriën voeden zich met plantvezels en zetten deze om in korteketen vetzuren. Ze creëren op die wijze de juiste zuurtegraad en een milieu waarin gunstige bacteriën groeien. Een analyse van de ontlasting kan een indruk geven van de samenstelling van de bacteriën die in de darm aanwezig zijn.

De analyse van gunstige darmbacteriën in de ontlasting
Een ontlastingsanalyse vermeldt de soorten bacteriën die in het laatste stuk van de dikke darm leven. De darmflora bevat twee groepen bacteriën:

• Eén groep die zuurstof verdraagt (aëroob). De aantallen van de aërobe, of zuurstoflievende bacteriën, Lactobacillus en Enterococcus spp. en Escherichia coli liggen rond een miljoen (1•10⁶) bacteriën per gram ontlasting. Lactobacillus soorten worden zowel bij de aërobe als anaërobe bacteriën ingedeeld en zijn ook in de dunne darm aanwezig.
• Eén groep die zonder zuurstof leeft (anaëroob). Bacteroïdes, Prevotalla, Clostridium (Rumninococcus) en Bifidobacterium spp. Deze bacteriën sterven af door contact met zuurstof. De groepen vormen meer dan 99,99% van de darmbacteriën en zijn aanwezig in hoeveelheden van 1•10⁹ tot 1•10¹¹ per gram ontlasting.

Aërobe bacteriën
Escherichia coli is een gunstige darmbacterie die behoort tot de familie Enterobacteriaceae. E. coli’s maken net als andere gunstige bacteriën antibacteriële bacteriocines: kleine eiwitten die de groei van andere microbiota afremmen. Er zijn ook schadelijke E.coli-varianten die darminfecties en blaasontstekingen kunnen veroorzaken. Een E.coli-infectie kun je oplopen door contact met besmet water en voedsel.

E.coli behoort tot dezelfde Enterobacteriaceae familie als de potentieel schadelijke bacteriesoorten zoals Salmonella, Shigella en Klebsiella spp.. Deze bacteriën zijn in zeer kleine hoeveelheden aanwezig. Een daling van E.coli gaat regelmatig gepaard met een toename van de schadelijke soorten.

Enterococcus spp. behoren tot de streptokokkengroep en zijn aanwezig in aarde, water en in de darm. Zij zijn gunstig voor de darm, maken natuurlijke antibiotica, remmen Salmonella-infecties af en houden immuuncellen alert. Een overdaad aan Enterococcus faecalis kan infecties veroorzaken die niet goed op antibiotica reageren. Zij infecteren vooral de mondholte, tandwortels of neusholte, maar veroorzaken ook infectie van de urinewegen.

Lactobacillus spp. zijn overal in het verteringskanaal aanwezig, ook de dunne darm is rijk aan deze bacteriën. Er zijn naast de bekende Lactobacillus acidophilus nog dertig verschillende soorten bekend. Toediening van lactobacillen remt de groei van Giardia lamblia en kunnen bij infectie als probioticum kuur worden gebruikt. Lactobacillus soorten worden industrieel aan voedsel toegevoegd omdat hun bacteriocines voedselbederf voorkomen.

Anaërobe bacteriën
Meer dan 99,99% van de darmbacteriën is anaëroob. Deze bacteriën sterven na de monstername in grote hoeveelheden af en bereiken het laboratorium niet. Men verkrijgt alleen de juiste waarden van de aantallen van Bacteroïden spp., Prevotella, Bifidobacterium spp. en Clostridium spp. door het gebruik van specifieke DNA-analyses.

Bifidobacterium groep bestaat uit een 50-tal soorten, zoals Bifidobacterium longum en Bifidobacterium bifidum. Samen met Bacteroïdes soorten produceren zij vetzuren.

Bacteroïdes soorten, komen voor in aantallen van 10 miljard per gram ontlasting. Zij hebben vezelrijke voeding en vitamine B5 nodig voor hun groei en vormen het enterotype 1. Prevotella soorten, vormen het enterotype 2.

Clostridium soorten. Deze bacteriën komen qua aantallen op de eerste plaats, zij vormen de grootse bacterie groep. Ook de aantallen Ruminococcus die het enterotype 3 vormen worden bepaald.

Enterotypen

De darmflora vormt clusters die zo kenmerkend zijn, dat je de mens in drie groepen kan indelen. Zo worden drie darmflora typen herkent, de enterotypen. Deze drie groepen vormen samen 80% van de darmflora. Slechts een soort is dominant, zo kan je de mens indelen op basis van het enterotype dat in principe het hele leven aanwezig blijft.

• Enterotype 1 hangt samen met hoge aantallen Bacteroïdes soorten. Winderigheid en verstopping komen bij dit type vaker voor omdat er meer methaangas wordt geproduceerd.
• Enterotype 2 komt vaker voor bij hoge aantallen Prevotella soorten. Deze bacteriën kunnen de slijmlaag van de darmwand aantasten. Consumptie van granen doet de aantallen Prevotella toenemen.
• Bij gezonde mensen komt enterotype 3 het meest voor. Dit enterotype wordt gevormd door Ruminococcus, een subgroep die tot de Clostrida soorten behoort. Dit type bacteriën verteert plantmaterialen.

Het ene enterotype reageert anders op voedsel dan het ander. Op langere termijn zijn de typen te beïnvloeden. De aantallen bacteriën behorend bij entertype 1 nemen af wanneer zetmeel en vet wordt weggelaten. De aantallen bacteriën van het enterotype 2 nemen ook af wanneer granen worden geëlimineerd. Enterotype 3 heeft veel groenten nodig. Bij een tekort aan groentevezels kunnen de bacteriën de slijmwand afbreken als voeding, waardoor de weerstand van de slijmlaag afneemt en er klachten ontstaan.

Wanneer een test aanvragen?

De darmflora kan dalen of van samenstelling veranderen door een antibioticumkuur. Ook gebruiken veel mensen een probioticum, zijn deze effectief? Het is zinvol om een darmflora analyse aan te vragen om dit te beoordelen.

Bij darmklachten en overgewicht is er vaak sprake van een toename van specifieke bacteriegroepen (enterotypen).

MGlab&Advies biedt daarnaast een groot aantal analyses die gecertificeerd zijn, maar niet standaard worden aangevraagd. Zoals onderzoek naar verterings- en ontstekingsmarkers en markers die kunnen wijzen op coeliakie. Tot slot zijn er DNA-technieken voor het opsporen van schadelijke bacteriën en darmparasieten.